Kilolu ve Obezlik Hakkında Her Şey
Kilolu ve Obezlik Hakkında Her Şey
Dünya genelinde obezitenin 1975’ten bu yana neredeyse üç kat arttığını biliyor muydunuz? Peki ya 2016’da 1.9 milyardan fazla yetişkinin kilolu olduğunu? Bu sayının 650 milyonunun obez olduğunu göz önünde bulundurun. Bu rakamlar, obezite ve kilolu olmanın dünya genelinde ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.
Ne demek Kilolu ve Obez olmak?
Fazla kilo ve obezite, sağlığı olumsuz etkileyebilecek anormal ya da aşırı yağ birikimi olarak tanımlanmaktadır. Kilolu olup olmadığınızı anlamak için Vücut Kitle İndeksi (VKİ) kullanabilirsiniz. VKİ, bir kişinin kilosunun (kilogram cinsinden) boyunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanır.
- Yetişkinler için:
- Fazla Kilolu: VKİ’si 25 ya da üstü olanlar
- Obez: VKİ’si 30 ya da üstü olanlar
Çocuklarda ise yaş faktörü de göz önünde bulundurulmalıdır.
Kilolu ve Obezliğin Sebepleri Nelerdir?
Fazla kilo ve obezitenin temel sebebi aldığımız kaloriler ile harcadığımız kaloriler arasındaki dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Dünya genelinde, yağ ve şeker açısından yüksek enerjili gıdalara olan talebin artması ve fiziksel aktivitenin azalması bu dengesizliğin başlıca nedenleri arasındadır.
Sağlık Üzerindeki Etkileri
VKİ’deki artış, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kas-iskelet bozuklukları ve bazı kanser türleri gibi kronik hastalıkların riskini artırmaktadır. Özellikle çocuklarda ve yetişkinlikte obezite, erken ölüm ve engellilik riskini artırmaktadır.
Fazla Kilo ve Obeziteyi Nasıl Önleyebiliriz?
Obezite ve fazla kilolu olma durumu, önlenebilir problem arasında yer almaktadır. Beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirerek, şeker, tuz ve yağ oranı yüksek gıdalardan uzak durabilir, sebze ve meyve tüketimimizi artırabiliriz. Düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmezidir.
Referans: World Health Organization – Obesity and Overweight
Türkiye’de Obezitenin Görülme Sıklığı
Türkiye’de Obezitenin Yükselen Grafikleri
Obezite, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Son yıllarda yapılan araştırmalar, bu sorunun ülkemizde de giderek arttığını ortaya koymaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın 2017 verilerine göre1, obezite ve aşırı kilo oranları alarm verici seviyelerdedir.
Obezite ve Aşırı Kilo Oranları
Türkiye’deki 15 yaş ve üzeri bireyler arasında obezite oranı %31.5 olarak belirlenmiştir. Cinsiyete göre dağılımda kadınlarda bu oran %39.1 iken, erkeklerde %24.6’dır. Aynı yaş grubundaki bireyler arasında aşırı kilo oranı ise %34’tür; kadınlarda %27.6 ve erkeklerde %39.9 olarak tespit edilmiştir.
Bölgesel Obezite Dağılımı
Obezitenin bölgesel dağılımına baktığımızda; İstanbul’da %30.7, Batı Marmara’da %33.7, Ege bölgesinde %33.1 ve Doğu Marmara’da %32.0 gibi oranlarla karşılaşmaktayız. Diğer bölgelerdeki dağılım ise şu şekildedir: Batı Anadolu %32.6, Akdeniz %32.1, Orta Anadolu %36.9, Batı Karadeniz %37.5, Doğu Karadeniz %35.4, Kuzeydoğu Anadolu %24.7, Ortadoğu Anadolu %24.5 ve Güneydoğu Anadolu %24.2.
Metabolik Hastalık Riski
Bel çevresi, metabolik hastalıkların belirlenmesinde önemli bir göstergedir. 15 yaş ve üzeri bireylerde, cinsiyete ve bel çevresi değerlerine göre metabolik hastalık riski şu şekildedir:
- Yüksek risk bel çevresi (Erkek: ≥102 cm, Kadın: ≥88 cm): Kadınlarda %52.9, erkeklerde %27.9
- Artmış risk bel çevresi (Erkek: 94-101.9 cm, Kadın: 80-87.9 cm): Kadınlarda %18.2, erkeklerde %24.2
- Normal bel çevresi (Erkek: <94 cm, Kadın: <80 cm): Kadınlarda %28.9, erkeklerde %47.9
Bu veriler, Türkiye’de obezite ve aşırı kilonun ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır. Alınacak önlemler ve farkındalık kampanyalarıyla bu oranların azaltılması hedeflenmelidir.
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. (2017). Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite
AŞIRI KİLO VE OBEZİTE İLE MÜCADELE ETME YOLLARI
Kilolu ya da Obezseniz;
Asla umutsuzluğa kapılmayın! Hayatınızda yapacağınız küçük değişiklikler ile bu durumu geriye çevirmek mümkün.
Ömür Boyu Sağlıklı Yaşam için Öneriler:
- Kalbinizi düşünen yiyecekleri tercih edin: Sağlıklı bir kiloda olmak için ne kadar kalori tüketmeniz gerektiğini bilmek önemli. Kilo vermek istiyorsanız, günlük kalori miktarınızı yavaşça azaltın. Herhangi bir diyete başlamadan önce doktorunuzla bir sohbet etmekten çekinmeyin.
- Düzenli hareket edin: Fiziksel aktivite sayesinde birçok sağlık faydası elde edebilirsiniz. Egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza hangi aktivitenin size uygun olduğunu danışın.
- Kaliteli uykuyu ihmal etmeyin: Araştırmalara göre, uyku eksikliği ve obezite arasında güçlü bir ilişki var. Yetişkinler için 7-8 saatlik bir uyku önerilir. Farklı yaşlardaki çocuklar için ise uyku süresi değişiklik gösterebilir.
Kaynak: NHLBI. Aşırı Kilolu ve Obezite Tedavisi. https://www.nhlbi.nih.gov/health/overweight-and-obesity/treatment
